Saturday, July 27, 2024

मृत्यु

 उ मरेको खबर छ ।

खबरमा मरेको

पन्ना पल्टिँदा पल्टिँदा 

मृत्युको भयङ्कर रुप साक्षत्कार भए।


भिरबाट खसेर पाता भाँचिएको 


रुखको हाँगा च्यातिदा च्यातिएको खुट्टा


साँघु तर्न छलाङ लगाउदा मक्किएको मेरुदण्ड 


बाल्यकालको प्रेमको नासो हस्तान्तरणमा निस्किरहने आवास 


हर खोकिमा रगतका फाल्चा थुक्ने बा


विष फुक्ने वैधको तागत नपुगेर सुकेका नलीहाड 


नागरिकता बोक्न नजान्दा बनेका हातीपाइला


छर्राहरुको व्यापारमा खर्चिएको लाख


कुन मर्यो होला खबर बन्ने गरी ।।

Friday, July 26, 2024

उ किन यहाँ छ ?




चक्राकार परिस्थितिको 

प्राकृतिक चक्रमा

अनुकूलित 

ज्यूने प्रण गर्छ 

 स्व स्वरूप ।


निर्बल तर बलवान 

पतकर बनेर यायावर 

बे वाक ठूलो जमातमा 

उपस्थितिबाट उल्टाएर

वा 

चहार्नुपर्ने 

अनेकौं छिद्रहरु।


जसलाई आवाज सुनाउन पनि छैन 

उसको आवाजले अरुको परिवर्तन बोल्छ 

वा बोल्दैन 

हेक्का कसलाई छ ? 

शक्ति, सत्ता वा सत्य 

कोशौं टाढासम्म 

पगरी गुथ्न नपर्ने 

जसलाई मोल मोलाई गर्न पर्दैन 

उ किन छ ? 


निर्बल मिचेर बलवान बन्ने

घात प्रतिघात र द्वन्द्व शक्ति प्राप्तिलाई 

व्यक्ति, कविला, दैवी, समुह 

ओहो! सत्ता शक्तिको साझेदार 

निर्बल मिचिने अनेकौं क्रिडा

कसले बोल्छ उसका लागि ?

शक्तिमान मूकदर्शक बनेको 

धर्मराज अधर्मसित मितेरी गासेर 

 ज्ञानीको ज्ञानै उपहास बनेपछि 

अन्यायका बिरोधी हिमायति बनेको 

ओ ! यो सत्ताका द्रोणहरू 

ओ! यो समयका विदुरहरू 

ओ! न्यायका रक्षकहरू

भन 

जसलाइ कुनै शक्तिमोह छैन 

जीउनु प्राकृतिक कर्म ठान्ने 

ब्रह्मको नियमानुकुल 

अन्य नीति अधिनस्त भई चल्ने

भक्ष मात्र भक्षण गर्ने 

कसैको ओतमा बस्न नखोज्ने 

रंङको पहिचानमा नचुक्ने 

भनौ कालो कालो नै र रातो रातै देख्ने 

उसले आँखा चिम्लिदैन 

आफ्नो पराइ छुट्याउनै  नपर्ने

सबै एक समान 

बाँच्ने प्रण गरेको 

तर पनि किन 

उ यो देशमा छ ? 


निरन्तर चालिरहने कर्मवीर पाइला 

निष्काम बढाउँछ 

उपरिगृह पाप मान्छ 

स्व खोजमा लागिरहने 

सर्वजन हिताय

मन्त्र जपेर 

कर्म गर्ने जमातको 

उ 

न कुनै ओतमा 

न कुनै प्रति ओत प्रोत छ 

न आशा राख्छ 

न निरास बन्छ 

बगाइरहन्छ पसिना 

गरिरहन्छ कर्म 

उसलाई 

जहाँ मिल्काए पनि उस्तै हुन्छ

उ कुनै सिमा रेखा भित्र पर्दैन 

बाहिर - सधैं बाहिर 

जुन गोलार्धमा हुत्याए पनि 

त्यहिँ रहने 

उ यहाँ किन छ ? 

यो सत्ताका अनुयायी 

वा अवसानमा शिन्दुर जात्रा गर्ने

बताइदिनुहोस 

के उ यहिँ रहन ठिक मान्छ ? 

किन उ यहाँ छ ? 


Friday, July 12, 2024

क्रान्ति

 


टल्किने बन्द 

बारूदको गन्ध

रक्तमुछेल सडक

लाठि, ढुङ्गा, भाला

अश्रु ग्यास

बुलेटहरू लस्करै

छिटफुट बमहरू ।

 

एम्बुसमा मान्छे

पत्रिकाका विभत्स तस्विर

रेडियो तरङ्गको त्रास

धारणा

कल्पना

अभ्यास

ओहो !

 

क्रान्ति तस्विरमा

रङ भरिएको छ

दस्तावेजमा रातो निसानी

एम्बुसबाट उछिट्टिएका बाछिटा

क्यानभासमा

तरवारसंग

कतै रूमल्लिरहेका ।

 


संग्राम उभ्याएका 

दस्तावेज 

अनेक लेवलमा

अनुकुलित नामहरू

प्रकृति सापेक्ष

निरपेक्ष व्याख्यान

 विभिन्न रङहरू चढाएका।

 

कहिँ शुदुर

अभिव्यक्ति कुण्ठित रहँदा

तिलान्जली दिएर

सबैलाई 

एक क्रान्तिको दस्तावेज खुल्छ

शासक र शासित

भेद नछुटाएको ।

 

बहुल तर अस्तित्व नकार्ने

उज्यालो भन्दा कोसै टाढा

अदिम प्रवृत्तिमा तादम्य राख्ने

एक एलिट

क्रान्तिको मशाल बोकेर निस्कन्छ

जन बोलीहरू

युगले समाहित गर्छ ।

 

सम्प्रभुता सत्तामा

प्राण भएर

भुइँसम्म

पद्धति स्वीकार

बिरोधको शुली नचढी

चल्यो क्रान्ति ।

 

मौलिकता तिरस्कृत

अनुकरणमा अपरिवर्तित गाथा

नश्ल प्रधानताका व्यन्जन

राखेर आरनहरुमा

परिवर्तन चाहने

युगको ज्योति

कृतघ्न अनुयायी

खण्ड खण्डका स्वामी

नकारेर एकत्व वर्तमानको

जसले जोड्यो सहजै

एक मालामा

हे ईश्वर कृपा वर्सियोस

स्मृति प्रगाढ बनाउन ।

 

अर्पण

 

शब्द गुच्छा समर्पण गरूँ कसो, उत्सव हो जन्मको 

आत्मिक नमन स्वीकार होअोस, विशुद्ध यो मनको ।।

कर्म यस्तो होअोस हरेक खुसी, हाै जनको लायक 

झिल्को निकाल्याै प्रमिथस जसै, यो क्रान्तिको नायक ।।


विस्वास अडिग रहेको देश प्रेम, र रीति रिवाजको 

अटुट रहोस परम्परा यसै, हिजो अनि आजको ।।


zAb u'R5f ;dk{0f u?F s;f], pT;j xf] hGdsf]

cflTds gdg :jLsf/ xf]cf];, ljz'4 of] dgsf] ..!..

sd{ o:tf] xf]cf]; x/]s v';L, xf} hgsf] nfos

lemNsf] lgsfNof} k|ldy;sf] h;}, of] qmflGtsf] gfos ..@..

 

lj:jf; cl8u /xsf] b]z k|]d, / /Llt l/jfhsf]

c6'6 /xf]; k/Dk/f o;,} lxFhf] clg cfhsf] ..#..

Ps eof] x/s'gf g]kfnsf, hf]l8 g]kfnL ;f/f

g]kfnL hgdf pbfof} o;/L, ag]/ w|'a tf/f ..$..

 

Hof]lt xf} r]tgf af]Sg] Tof] o'usf], j[li6« 5fofn] lgNof]

k|f0fn] ;+;f/ kf/ t/]kl5, dfq r]tgf ldNof] ..%..

;lDemof]; o'uf}+ o'u e/L h;}, cf:yf /xf] ;w}+

sd{sf] kl/j]z e/L rfxgf, afFsL ar]sf] cem}+ ..^..

 

o:tf] hfb' rnfof} sfJo /;sf], PsTj afFl8 lbof}

tg, dg a:of} x/ g]kfnLsf], o;}df 3'nL lbof} ..&..

af6f] agfpg ;xh s] xf]nf<  xf]nf / ofqf h:tf] <

u'0f e'ln s[t£g agfpg] of], cfP5 sfn s:tf] <*

 

cg]sf}+ sfxgL hf] hfGg kfPsf],  5fk JofKt ;dfhdf

>f4fGhnL of] r9fp5' x] slj, v'n]/ nf} cfh d ..(..

Wednesday, July 10, 2024

गित

 


पढन मलाई अल्छि लाग्छ साथीमै भर पर्छु।

परीक्षामा दायाँ बायाँ तलमाथि गर्छु ।।

सर म्याडमलाई छल्न सक्छु मलाई केको टेन्सन 

D+ मा झुण्याई दिन्छन Marks केलाई हेन्सम ।।


खाजा खाने एउटा ग्याङ छ पानीलाई अर्को 

नपढेर पास भईन्छ मलाई के को झर्को ।।

Internal को टेन्सन छैन घटाउदैनन् चालीस 

कोहि मलाई भन्ने छैन टाइम खेर किन फालिस ।।


म्याथ मलाई किन चाहिन्छ साइन्स किन चाहियो 

भाषा मैले जानेकै छु सामाजिक यसकै भाइ हो ।।

स्वास्थ्य त हो जाबो एक खेल खेलिन्छ मस्त 

कसको नियम के चाहिन्छ मान्छे अस्त व्यस्त  ।।


ऑंपको रुखमा ऑंपै फल्छ  कटहर तरकारी

स्थानीय परिवेश हो स्कुल छ सरकारी  ।।

मन लागे उठ्छु आफै मन नलागे मस्त 

बाले मोबाइल किन्देका छन भइरहन्छु व्यस्त ।।


सरको पनि जाँगर छैन म्यामको पनि उस्तै 

नक्कल मैले पक्का गरी बनाउँछु दुरुस्तै ।।

पार्टी, पिकनिक, मेलापर्व देखिन्छन सब टन्न 

झोलाभित्र जाँड भरेर स्कुल छिरेॅ धन्न ।।


एक्जाम सकि पार्टी गर्न जाँड बोकेर आको 

बा आमालाई स्कुल बोलाई बेइज्जत गर्न ला को ।।

हामी पनि देखिरहन्छौं गन्हाउदै हल्लेको 

त्यही बानीलाई सिको गर्दा किन खलबलेको ।।


हजुरबालाई पढाएकै दोहोर्याउने फेरी ?

हाम्रो परिवेश बदलिएको त्यो सिकौं कसरी ?

नयाँ  नयाँ टेक्निक ल्याए पढ्दै रमाउनेथ्यौं 

नयाँ  युगको नयाँ मार्ग जोशले समाउनेथ्यौं ।।


बा-आमाको स्कुल सपना जसो गरे पनि 

त्यहि पारामा स्कुल डुल्न आइदिएको म नि ।।

गुटखा अलिक गन्हाउँछ चु इगम पड्काइ हिँड्छौ 

एक्लै सके एकल नत्र ग्रुप- ग्रुपमा भिड्छौं ।।


देखि सिक्ने स्वभाव हाम्रो राम्रो मात्र देखाउ

सत्मार्गमा आफू हिॅड हामीलाई पनि टेकाउ ।।

अम्बा रोपि ऑंप खोज्ने बा-आमा र गुरू

के गरेर फल्छु भन गरौं कस्तो सुरु ?

Monday, July 8, 2024

पागलपन

 छोराले

बाको 

पागलपनमा 

आफूलाई 

कहाँ उभ्याउँछ होला !

विश्राम

 


ठूला अक्षरमा

तस्विर राखेर

एक हुल 

कार्यसंगती 

औपचारिक बनेर पोखिए ।


सानो घेरा

ब्रह्माण्डको

गणनाबाट 

एकमा परिणत नहुदा 

विभक्त एक ।


संस्कार 

लोलाए औपचारिक कर्म

उपस्थितिबाट 

खुइलिय पछि

शून्य हुन खोज्दैछ ।


को शून्य खोज्दैछ?

तयार छ ? भएन !

बिलिन नभई 

अखबारमा 

तस्विर उदय । 


यो अस्त र उदयको 

शून्यबाट 

परिधिमा टागिनु पर्ने 

एक तस्विर 

एक माला र मौनता ।

बिद्रोह

मार्क्सका ठेली मुन्तिर  इमाइल दुर्खिम अनि  इ. वि. टाइलरको  संरचनामा  नअटेपछि मेरो परिवेश  कसरी अटौंला र म  महोदय ?  ॐ मणि पद्मे हुँ -  शिरमा...